ΤΟ ΧΟΡΔΙΣΜΑ TOY ΠΙΑΝΟΥ

Oι επιπτώσεις των θερμοκρασιακών αλλαγών

στα πιανα.

Τα πιάνα κατασκευάζονται από επιλεγμένη ξυλεία υψηλής ποιότητας και αντοχής στο χρόνο, καθώς επίσης μάλλινες τσόχες και μέταλλα.
Τα τρία αυτά υλικά, αποτελούν το 95% της κατασκευής τους.

Το γεγονός αυτό κάνει το πιάνο ευάλωτο σε μεταβολές θερμοκρασίας και υγρασίας, διότι πρόκειται για τρία φυσικά υλικά.
Οι εποχικές αλλά ακόμη και οι καθημερινές αλλαγές αναγκάζουν τα υλικά αυτά να διαστέλλονται και να συστέλλονται επηρεάζοντας την σταθερότητα του χορδίσματος και του μηχανισμού. Σημειώστε ότι, η ακραία μεταβολή στα ποσοστά υγρασίας μπορεί να κάνει τα ξύλινα μέρη να ραγίσουν και τις ενώσεις τους να αποκολληθούν.
Όμως και τα υπόλοιπα υλικά με τα οποία κατασκευάζεται ένα πιάνο επηρεάζονται από αλλαγές στα επίπεδα υγρασίας. Η πληθώρα από τσόχες κυρίως στο μηχανισμό του, μπορεί να αλλάξουν διαστάσεις επηρεάζοντας το ρεγουλάρισμα και την αίσθηση της αφής των πλήκτρων.
Ακραίες μεταβολές στην υγρασία μπορεί ακόμη να επηρεάσουν και τα μεταλλικά μέρη όπως οι χορδές, τα κλειδιά χορδίσματος και η μεταλλική βάση αναγκάζοντάς τα να οξειδωθούν μειώνοντας τελικά την αντοχή τους αισθητά.

                                                   TO HXEIO

Οι συστολές και οι διαστολές του ηχείου (αρμονική τράπεζα) του πιάνου, επηρεάζονται αμεσότερα από αλλαγές της υγρασίας.
Το ηχείο αποτελείται από φύλλα ειδικής ξυλείας - ερυθρελάτη - η οποία προέρχεται από διάφορα μέρη του κόσμου, σε διάφορες ποιότητες ανάλογα με την προέλευση της,
η οποία επηρεάζει και την τελική τιμή του πιάνου.
Το πάχος του ηχείου είναι περίπου ένα εκατοστό και είναι κατασκευασμένο σε σχήμα ελαφρά καμπυλωτό. Οι χορδές το διατρέχουν ακουμπώντας επάνω του μέσω ξύλινων κομματιών τα οποία ονομάζονται καβαλάρηδες. Το καμπυλωτό σχήμα του ηχείου, το πιέζει και το κρατά πολύ σφιχτά συνδεδεμένο με τις χορδές.
Καθώς το ηχείο διαστέλλεται από την αύξηση της σχετικής υγρασίας, η καμπυλότητα αυξάνεται και πιέζει το ηχείο δυνατά επάνω στις χορδές. Οι χορδές τεντώνονται ακόμη περισσότερο και έτσι ο τόνος του πιάνου χάνεται (ανεβαίνει). Επειδή η αύξηση της πίεσης είναι μεγαλύτερη στο κέντρο του ηχείου παρά στις άκρες, η τονικότητα αλλάζει περισσότερο στις μεσαίες οκτάβες παρότι στις ακριανές (μπάσα/ πρίμα)

Σε περιόδους χαμηλής σχετικής υγρασίας το ηχείο συρρικνώνεται, μειώνοντας την καμπύλη του και την πίεση που αυτή ασκείται στις χορδές με αποτέλεσμα και πάλι το πιάνο να χάνει τον τόνο του (κατεβαίνει). Η μείωση της τονικότητας είναι πιο αξιοπρόσεκτη στο κέντρο του πιάνου.
Όταν η σχετική υγρασία επανέρχεται στα προηγούμενα επίπεδα, οι χορδές φυσιολογικά θα επανέλθουν στο σωστό τόνο. Ωστόσο, αυτό είναι θεωρητικό καθώς όλες οι χορδές δεν επιστρέφουν στο ίδιο σημείο. Κατά συνέπεια, ένα πιάνο παραμένει στο σωστό τόνο μόνο εφόσον η σχετική υγρασία στον αέρα που περιβάλλει το ηχείο παραμένει σταθερή στο διηνεκές, πράγμα αδύνατον να συμβεί...!.

Οι ακραίες αλλαγές στην υγρασία επιφέρουν ακόμη μεγαλύτερες αλλαγές στην τάση των χορδών και απαιτούν ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια ώστε το πιάνο να επανέλθει στο σωστό του τόνο. Αυτό διαταράσσει την ισορροπία μεταξύ της τάσης των χορδών και της μεταλλικής βάσης και το πιάνο δεν καθίσταται ποτέ σταθερό στον τόνο του.

                Χόρδισμα με το ΑΥΤΙ ή με ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ κουρδιστήρι ?

Πολλοί άνθρωποι εντυπωσιασμένοι στις μέρες μας από την τεχνολογία, πιστεύουν ότι οι μηχανές μπορούν να υποκαταστήσουν τον άνθρωπο ! Σε ορισμένες περιπτώσεις φυσικά και μπορούν αλλά και σε άλλες όχι.
Μια από αυτές είναι και το χόρδισμα του πιάνου.
Ο λόγος είναι απλός :
τα μηχανήματα χορδίσματος είναι ρυθμισμένα με βάση μαθηματικούς τύπους και αυτούς εφαρμόζουν σε όλα τα πιανα. Εξάλλου γι’ αυτόν το λόγο χρησιμοποιούνται αποκλειστικά και μόνον στην διαδικασία παραγωγής των πιάνων.
Ποτέ όμως στο τελικό κοντρόλ, πριν δηλαδή φύγουν από το εργοστάσιο.
Δυστυχώς για τα μηχανήματα , κανένα πιάνο δεν είναι ίδιο με το άλλο.
Τα πιανα διαφέρουν σε μέγεθος, σε μήκος, σε τύπο κατασκευής ανάλογα με τον παραγωγό τους, την εποχή που έχουν κατασκευαστεί κ.λ.π. Πάνω απ’ όλα όμως τα πιανα είναι όργανα που από κατασκευής τους δεν χορδίζονται «τέλεια». Οι συχνότητες από νότα σε νότα περιέχουν ένα "διαφορικό συχνοτικό σφάλμα", μη αντιληπτό στο κοινό
αυτί (ακόμη σε κάποιες περιπτώσεις και των πιανιστών).
Αυτό είναι όμως το στοιχείο που προσδίδει στην μαγεία του. Είναι αυτό το «σφάλμα» που δίνει στους χορδιστές πιάνων –και όχι στα μηχανήματα - την δυνατότητα να «παίξουν» με τις συχνότητες και να τις διαμοιράσουν ανάλογα με τον τύπο του πιάνου, την προτίμηση του πιανίστα, την ακουστική του χώρου και φυσικά με την προσωπική τους άποψη.
Αυτό είναι το στοιχείο που προσδιορίζει και τον ποιοτικό χαρακτήρα του κάθε χορδιστή και τον κάνει να διαφέρει από κάποιον άλλο.
Αυτό είναι όμως και από την πλευρά των πιανιστών το στοιχείο που κάνει τους πιανίστες να προτιμούν , να τους αρέσει ο τρόπος που χορδίζει ένας χορδιστής το πιάνο τους και όχι κάποιος άλλος.
Αυτή είναι η μαγεία του πιάνου !